Knowledgebase Dataondersteund onderwijs
Ik wil aan de slag met data en zoek tips
Ben je op zoek naar data over het onderwijs maar weet je niet zo goed waar je moet beginnen? Heb je specifieke vragen over bijvoorbeeld de examencijfers van een school of het aantal voortijdig schoolverlaters in een gemeente? Onderstaande wegwijzer maakt inzichtelijk welke data er te vinden zijn en waar je daarvoor moet zijn. Ben je op zoek naar data binnen een bepaald thema, kies dan in de website voor de ingang ‘Onderwerp’. Wil je weten wat voor open data er allemaal over het onderwijs te vinden zijn dan kun je het beste kijken bij ‘Sector’ of ‘Organisatie’. De data voor de tabellen en grafieken op Onderwijs in Cijfers worden door een aantal organisaties verzameld. Deze organisaties bieden vaak (een deel van) deze data openbaar aan. Daarnaast zijn er bij deze en andere organisaties nog veel meer data over het onderwijs te vinden. Op de wegwijzer is een overzicht van deze organisaties en hun aanbod te vinden.
Om het zoeken van specifieke data zoveel mogelijk te vergemakkelijken is er ook de mogelijkheid vanuit een onderwerp of de onderwijssector te zoeken. Heb je een specifieke vraag, dan kun je het best bij één van deze categoriën beginnen. De genoemde onderwerpen zijn niet allesomvattend maar bieden wel overzicht voor een aantal grote thema’s. De site onderwijs in cijfers bevat een groot aantal data sets die veel gebruikt zijn in het onderwijs. De site bevat ook een scan die gebruikt kan worden om in het onderwijs te zoeken naar de beschikbare data.
Bron:
Wat is data gestuurd werken?
Het woord data kan nogal wat weerstand oproepen bij onderwijsprofessionals. Hoe kunnen cijfers helpend zijn bij grote problemen als werkdruk en hoge afstroom, vragen zij zich af? Toch vormen onderwijsdata de basis als je de inrichting van je onderwijs wilt veranderen. Wat vind je essentieel voor de leerlingen, je leerkrachten, de cultuur? Wat zijn de effecten van eerdere interventies? Alles is met elkaar verbonden. Door datagestuurd te werken heb je overzicht en kun je daadkrachtige keuzes maken. Dit zorgt voor grip, focus en een gezamenlijke taal waar het hele team blij mee zal zijn.
Bron:
Open onderwijsdata
DUO publiceert openbare cijfers over bekostigd onderwijs in Nederland en doet onderzoek naar thema’s en trends in het onderwijsveld.
Bron:
Wat verstaan we onder een goede dataset?
De kwaliteit van een dataset wordt bepaald door het doel of de vraagstelling van de onderwijsinstelling.
Bij de zoektocht naar geschikte data komt een aantal kenmerken vaak naar voren:
– Is de data al beschikbaar?
– Hebben wij, als onderwijsinstelling, de data zelf in huis?
– Is de data homogeen?
– Komt de data uit meerdere bronnen?
– Als de data uit meerdere bronnen komt, kunnen we die dan met elkaar koppelen.
– Is de data statisch of dynamisch (Statische data zijn bijvoorbeeld historische data die we uit onze kernregistratiesystemen kunnen halen. Dynamische data zijn bijvoorbeeld de studievoortgangsdata van een huidige student die dagelijks werk inlevert/ toetsen maakt enz.)?
– Zijn we op zoek naar zogenaamde harde data die vaak te vinden zijn binnen onze instellingen, zoals geslacht, geboortedatum, woonplaats, enz of zijn we geinteresseerd in zogenaamde zachte data die we kunnen vinden door het analyseren van teksten – formulieren, verslagen … In studentenvolgsystemen worden vaak diverse formulieren en verslagen opgeslagen waarin begeleiders, docenten en coaches de resultaten van studenten vastleggen, bijhouden en delen. Denk aan gespreksverslagen van studieloopbaan- en intakegesprekken, maar ook aan korte notities van telefoongesprekken in het geval van verzuim of veranderende resultaten.
– Als we gebruik maken van geagregeerde data zoals instellingen als het CBS, de DUO, enz. die vaak hanteren, is het niveau van aggregatie dan voor ons geschikt?
– Hebben we te maken met gestructureerde data die keurig in relationele databases liggen opgeslagen? Of hebben we te maken met ongestructureerde data zoals die te vinden zijn op twitter, facebook, websites, enz.
Kortom, voordat we toekomen aan de bepaling of een dataset “goed” is, zullen eerst de bovenstaande overwegingen een rol hebben gespeeld. En bij elke keuze horen vaak andere kwaliteitscriteria.
Tot slot zal de data-scientist ook zijn/haar rol spelen bij de bepaling van de kwaliteit van de data. Hierbij moet je denken aan:
begripsdefinities, meta-data, wat te doen met missing data, enz.
Als voorbeeld een datakaart met daarin een uitgebreide bronnenlijst inclusief gebruiksdoel.
Datakwaliteitsmanagementsysteem
De werkgroep Data Quality heeft een opzet gemaakt voor een datakwaliteitsmanagementsysteem, waarbij ISO 9001 als referentiekader is gebruikt. Het kan ook een Data Quality Framework worden genoemd.
Bron:
Aan de slag met de simulatiedataset
Wil je aan de slag met privacygevoelige studentdata? Daarvoor heeft de zone Studiedata een simulatiedataset ontwikkeld. De dataset is bedoeld voor universiteiten en bestaat uit synthetische studentdata. Deze data zijn gebaseerd op de echte data van een universiteit, maar zijn dusdanig afgeleid dat je ze niet meer terug kunt herleiden tot echte studenten. Door deze dataset te gebruiken kun je ook buiten je eigen instelling algoritmes en analyses delen zonder dat de privacy van je studenten in het geding komt.
Bron:
Datakwaliteit op orde brengen, hoe doe je dat?
Scholen willen steeds meer de kansen van het werken met data benutten. Wanneer je werkt met data, moet de data van goede kwaliteit zijn. Alleen dan zal het werken met data ook echt omarmt worden. Maar hoe zorg je daarvoor? Graag delen we in dit artikel (1) inzicht in wat datakwaliteit is en (2) bieden we een handige ‘cheatsheet’ om binnen je eigen school de kwaliteit op orde te brengen. Dit zijn opbrengsten van een werkgroep binnen de Datacoalitie Datagedreven Onderzoek MBO.
Bron:
Zorg dat je het met elkaar over hetzelfde hebt. Voorbeelden: Wat is een student? Wat is verzuim? Wat is studiesucces?
Hoe data de kwaliteit van het onderwijs kunnen verbeteren
De afgelopen jaren zijn er in het Nederlandse hoger onderwijs veel inzichten opgedaan over de mogelijkheden van datagebruik voor het onderwijs. Sommige van die inzichten zijn een direct resultaat van experimenten met learning analytics, andere komen voort uit onderzoek óver learning analytics.
Bron:
Kennisbijeenkomst data-ondersteund werken aan regie op onderwijskwaliteit
Op 4 maart 2020 heeft TRIPS in samenwerking met LECSO, Stichting Orion en Kim Schildkamp van de Universiteit Twente een kennisbijeenkomst georganiseerd bij de PO-raad: data-ondersteund werken aan regie op onderwijskwaliteit. Tijdens deze bijeenkomst stond datagebruik in het speciaal onderwijs centraal. Het onderwerp werd van verschillende kanten belicht: de wetenschappelijke onderbouwing, een digitale oplossing en een praktijkvoorbeeld. Met meer geïnteresseerden dan plekken zat de zaal behoorlijk vol. De een wilde graag de uitdagingen van zijn eigen organisatie aanpakken en hiervoor inspiratie op doen, de ander wilde meer informatie over hoe data efficiënt gebruikt kan worden.
Bron:
Welke kennisproducten (bronnen) zijn er voor learning analytics
Onderwijsinstellingen die learning analytics willen ontwerpen, implementeren en toepassen, kunnen hier op verschillende plekken kennis over opdoen. SURF heeft onderzoek uit laten voeren om bestaande kennisproducten in kaart te brengen. In het webinar inventarisatie kennisproducten learning analytics presenteerde Justian Knobbout (Data Analytix) de voorlopige resultaten
Bron:
De rol van docenten bij learning analytics
Wat willen de docenten nu precies met Learning Analytics? En wat weten ze eigenlijk van learning analytics. Onderzoek naar wat docenten beweegt om met learning analytics aan de slag te gaan.
Bron:
Bouwstenen van een learning analytics infrastructuur
Een gemengd gezelschap nam deel aan het webinar learning analytics, onder andere docenten, beleidsmedewerkers, informatiemanagers en projectleiders. Tijdens dit webinar bespraken we het door SURF uitgevoerde onderzoek naar de bouwstenen van een learning analytics-infrastructuur.
Bron:
Discussiemodel learning analytics. Waarom, met wie en hoe.
Binnen een instelling is het soms lastig om te bepalen wat je wilt bereiken met Learning Analytics. Waar begin je? Wie moet je allemaal betrekken? En waar moet je verder aan denken? Om je daarbij te helpen heeft SURF een discussiemodel gemaakt. In dit document leggen ze uit hoe je het model kunt gebruiken binnen je instelling.
Bron:
Verslag Webinar Van idee tot inzet: het succesvol toepassen van learning analytics binnen het Nederlandse onderwijs
Wat is er nodig om Learning Analytics succesvol toe te passen? Welke organisatorische vaardigheden moeten onderwijsinstellingen daarvoor ontwikkelen? En hoe kan Learning Analytics al in de ontwerpfase van het onderwijs worden geïntegreerd?
Bron:
Aan de slag met de proeftuin learning analytics
Learning analytics kan worden ingezet voor het terugkoppelen van informatie over de huidige situatie, zodat studenten en docenten in het leerproces kunnen bijsturen. In het kader van flexibilisering van het onderwijs kan learning analytics bijvoorbeeld worden ingezet voor differentiëren van de onderwijsaanpak op basis van voorkennis van studenten.
De proeftuin start met het formuleren van een onderwijsdoel en bouwt voort op bestaande kennis. Vervolgens komen diverse onderwerpen aan de orde, zoals ethiek, datakwaliteit, privacy, datamanagement en terugkoppeling van resultaten aan studenten.
Je kunt alle onderdelen van de proeftuin learning analytics downloaden!
Bron:
Learning analytics dashboard: a tool for providing actionable insights to learners
Deze studie onderzoekt de huidige benaderingen van learning analytics (LA) dashboarding, waarbij de uitdagingen worden belicht waarmee onderwijsaanbieders worden geconfronteerd bij hun operationalisering. We analyseren recente dashboards op hun vermogen om bruikbare inzichten te bieden die geïnformeerde reacties van leerlingen bevorderen bij het maken van aanpassingen aan hun leergewoonten. Uit ons onderzoek blijkt dat de meeste LA-dashboards slechts beschrijvende analyses op het oppervlak gebruiken, terwijl slechts weinigen verder gaan dan voorspellende analyses. Als reactie op de vastgestelde hiaten in recent gepubliceerde dashboards, stellen we een ultramodern dashboard voor dat niet alleen gebruikmaakt van beschrijvende analysecomponenten, maar ook machine learning integreert op een manier die zowel voorspellende als prescriptieve analyses mogelijk maakt.
Bron:
- https://educationaltechnologyjournal.springeropen.com/articles/10.1186/s41239-021-00313-7
- https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:6898935750256386048/?commentUrn=urn%3Ali%3Acomment%3A(activity%3A6898935750256386048%2C6899356326086926336)
Data-ondersteund onderwijs. Sturen of gestuurd worden
Wat is data-ondersteund onderwijs, wat moeten we met learning analytics en kunstmatige intelligentie (AI) in het onderwijs? Kennisclip van Pierre Gorissen
Bron:
Stappenplan data ondersteund onderwijs
Als jouw instelling geïnteresseerd in data-ondersteund onderwijs kun je dit stappenplan gebruiken. Het is een hulpmiddel, er zijn natuurlijk meerdere wegen die naar Rome leiden. Dit is er één van.
Bron:
- Kijk hiervoor in het stappenplan. https://xerte.deltion.nl/play.php?template_id=2910
Omgaan met data in het onderwijs
Hoe kan de inzet van ict scholen helpen hun doelen te bereiken? Welke data levert dit ict-gebruik op en wat betekent dit voor de verantwoordelijkheden van scholen? Hoe kunnen scholen de privacy van leerlingen borgen? Welke opties hebben ze daartoe? Dit zijn vragen die menig bestuurder in hetpo, vo en mbo bezig houden. Ict-ontwikkelingen in het onderwijs denderen in rap tempo voort en het is aan scholen om hier grip op te houden, geen gemakkelijke klus.
Bron:
Efficiënt datagebruik. Interpreteren en benutten van data door onderwijsteams
In het onderwijs wordt steeds vaker en intensiever gebruikgemaakt van data. Het omzetten van de aangeleverde data naar verbeteracties blijkt in de praktijk echter vaak lastig. Waar vind je relevante data? Hoe zet je data in om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren? En hoe richt je, op basis van de uitkomsten van die verbeteracties, je onderwijs vervolgens in?
Bron:
Werken met data door opleidingsteams in het MBO, meerwaarde en condities
Opleidingsteams staan dagelijks voor vragen als ‘wat zijn de meest effectieve manieren om uitval te voorkomen?’ Of: ‘hoe ontwikkel je een onderzoekende houding bij studenten?’ Meestal vormen aannames, anekdotes, ervaring en intuïties de basis voor de beantwoording, en niet data en kennis uit bijvoorbeeld onderzoek. Deze publicatie, een initiatief van ECBO, het Kwaliteitsnetwerk mbo en Eqavet, geeft een actueel overzicht van wat we weten over het werken met data in het mbo, en belangrijker, hoe ‘kale’ data betekenis krijgen in het onderwijs.
Bron:
Toetsingskader algoritmes
Het toetsingskader is een praktisch instrument dat wij en andere overheidsorganisaties kunnen gebruiken om te toetsen of algoritmes aan bepaalde kwaliteitscriteria voldoen én of de risico’s voldoende in beeld zijn en/of worden beperkt. Het toetsingskader bestaat uit 5 perspectieven. Ethiek is als perspectief verbonden met de andere 4 perspectieven.
Bron:
Quickscan datavolwassenheid van een organisatie
Met deze quickscan kun je achterhalen waar je organisatie staat als het gaat om de mate waarin deze datavolwassen is. Dit is een belangrijke voorwaarde om succesvol data ondersteund onderwijs in de organisatie te implementeren. De quickscan is gebaseerd op een data volwassenheidsmodel met 5 pijlers die alle 5 in samenhang moeten worden ontwikkeld. Dit model wordt in de bron hieronder besproken.
Bron:
Doe meer met studiedata, doe de quickscan studiedata
Jouw onderwijsinstelling beschikt over studiedata, maar in hoeverre benutten jullie die? Met de quickscan van de zone Studiedata krijg je een overzicht van de volwassenheid van jouw instelling op het gebied van het veilig en betrouwbaar benutten van studiedata.
Bron:
Van beleids- naar datacyclus
De beleidscyclus moet nodig op de schroothoop. Deze cyclus staat voor een methode die steeds minder met de werkelijkheid te maken heeft. In die werkelijkheid immers staat data centraal. Jan van Ginkel en Paul Strijp vinden dat we op zoek zullen moeten naar een nieuwe methode. Is de datacyclus een goed alternatief?
Bron:
Leiderschap met data analytics in het hoger onderwijs
Het gebruik van gegevens en de toepassing van analyses en kunstmatige intelligentie (AI) zal zonder twijfel de manier veranderen waarop we ons hoger onderwijs ontwerpen en exploiteren. Eigenlijk, vandaag verandert het al onze onderwijsinstellingen. Maar wat is er nodig om analytics en AI waardevolle onderdelen te maken van de manier waarop we ons onderwijs organiseren? De transformatie naar datagedreven vraagt om een hele reeks nieuwe vaardigheden en manieren van werken. Het begrijpen van en werken met nieuwe technologieën voor (big) dataverzameling, analyse en voorspelling zal niet alleen enorme kansen creëren, maar ook ethische, juridische, privacy- en technische kwesties die elk onderdeel van de organisatie aangaan. Het zal de relatie met onze studenten beïnvloeden, herdefinieert hoe nieuwe programma’s en diensten worden ontwikkeld, verandert de manier waarop operaties worden beheerd en vormt de basis voor nieuw dienstenaanbod. Het vereist een datagedreven focus van alle betrokkenen in de organisatie.
Bron: