Opening onderzoekswerkplaats ICT Room For Care: ‘grote stap in blended learning’

‘Stel je moet reanimeren op je eerste stagedag. Dat is ontzettend heftig. Hoe mooi is het als je daar dan goed op voorbereid bent? Als je hebt geoefend in een veilige en realistische setting, waardoor je al vertrouwd bent met complexe situaties die je op dat moment herkent.’ Aan het woord zijn projectleider Marian Soepenberg en docent sociaal werk Bernice Boxman van Landstede MBO. Beiden werkten aan de financieringsaanvraag voor hun Room For Care. De financiering voor de onderzoekswerkplaats* is toegekend, waardoor zij nu grote stappen kunnen zetten in digitalisering en professionalisering. Met Programma Digitaal Bekwaam delen ze hun ambities en dromen.

‘Ervaring is essentieel wanneer je opleidt voor de praktijk. Belangrijk in het leren is niet alleen de beleving, maar ook de reflectie. Dit proces begeleiden is een van de belangrijke taken van een docent.’ Bij de inzet van de immersive room wordt deze begeleidende rol van docenten nog belangrijker, verwacht Bernice: ‘Hoe ga je om met elkaar? Wat is je rol in de groep? Welke communicatieve vaardigheden waren nodig? Hoe had je anders kunnen handelen? Dankzij die technologie kun je je eigen handelen terugkijken en daarmee nog veel beter evalueren. Daarom zijn we verheugd dat we nu grote stappen kunnen zetten in blended learning.’

Allereerst gefeliciteerd met de opening. Waren jullie verrast?

Marian: ‘Ja, we waren wel verrast. Ik heb de aanvraag samen geschreven met Marjanne Hagedoorn, practor van het practoraat Docentenprofessionalisering. Dit was de eerste keer dat we dit samen deden, dus was het even puzzelen over de inhoud, toon en vorm. Deze financiering sloot echter zo mooi aan bij waar we mee bezig zijn, dat we er wel voor moesten gaan. Ook al moest de aanvraag nog worden geschreven wisten we: we moeten dit gaan doen, we willen dit gaan doen en het is een unieke kans dat het zo gefaciliteerd wordt dat collega’s er ook echt wat mee kúnnen gaan doen.’

Je noemde net de immersive room. Wat is dat precies?

Marian: ‘Een immersive room is een interactieve ruimte met 360-graden beeld, waar studenten worden ondergedompeld in auditieve en visuele ervaringen, zodat levensechte omstandigheden gesimuleerd kunnen worden. Dat kan door film, scenario’s, games of presentaties. De naam van deze specifieke immersive room is Room For Care, want we doen dit in eerste instantie vanuit de zorg- en welzijnsopleidingen. Beleven staat centraal, waarbij het m.n. gaat om het communiceren, probleem oplossend vermogen, samenwerken als groep en het reflecteren hierop. Daarnaast geeft de onderzoekswerkplaats ITC ook de ruimte om te mogen leren met en van elkaar als docenten.’

Merken jullie dat zorg de lead pakt in het gebruik van nieuwe technologie?

Bernice: ‘Er gebeurt op meerdere terreinen veel. Zodra er binnen een opleiding aandacht is voor interactie met klant, cliënt of patiënt zie je dat de technologie direct zijn meerwaarde heeft. In de onderzoekswerkplaats willen we hier dan ook op inzoomen, want op dit vlak valt lesstof voor leerlingen veel tastbaarder te maken. Hier kunnen we heel veel leren van elkaar, van zowel de praktijk als van andere scholen. We zeggen dan ook tegen andere scholen: kom bij ons kijken, zoals wij ook bij anderen zijn wezen kijken. Iedereen wil goede content, die hoef je gelukkig niet allemaal zelf te ontwikkelen, de kracht hierin is samen optrekken.’

Dit project is een experimentele onderzoekswerkplaats; de kaders bepalen jullie bijna helemaal zelf. Op welke manier proberen jullie de leergemeenschap richting mee te geven?

Marian: ‘Er is een groep van vijf docenten uit verschillende teams die het eigenlijke onderzoek doen, onder leiding van een projectleider die aanstuurt op vooraf geformuleerde doelstellingen. Het practoraat Docentenprofessionalisering is ondersteunend en opereert om de werkgroep heen. Zij onderzoeken hoe deze manier van werkend leren van invloed is op de docenten. Dus wat doet zo’n onderzoekswerkplaats voor de docentprofessionalisering?’

Bouwt de onderzoekswerkplaats voort op eerder werk?

Bernice: ‘We weten dat leergemeenschappen werken. Daar hebben we onderzoek naar gedaan. Er was ook al een werkgroep die bezig was met contentontwikkeling en antwoord gaf op de vraag: hoe kan de Immersive Room optimaal benut worden bij het opleiden van studenten binnen zorg- en welzijnsopleidingen. Je gaat dan evalueren over wat dit betekent voor je onderwijsinrichting. Toen kwam deze aanvraag voorbij, die naadloos aansluit op wat we vinden dat er moet gebeuren. Het is een combinatie van dingen die beproefd zijn, maar waar ook nog veel ontwikkelruimte ligt.’

Er was veel lof in de aanvraag over de directe vertaling van onderzoekswerkplaats naar lesgeven, was dat enthousiasme er intern ook?

Marian: ‘Ja, want de immersive room biedt veel andere en nieuwe mogelijkheden om studenten nog beter voor te bereiden op de beroepspraktijk. We waren van begin af aan bezig met de praktische implementatie van deze innovatie. Ik denk dat dit ook terugkomt in onze aanvraag. Vanaf het moment dat er was besloten dat we het gingen doen, stond iedereen er ook achter. Dat een subsidie het dan faciliteert is alleen maar mooi, maar niet leidend in het enthousiasme. Het is natuurlijk een luxe dat we vier jaar lang de ruimte krijgen om praktijkgericht onderzoek te mogen uitvoeren. Vier jaar betekent dat je deze innovatie echt kunt verduurzamen. Borgen dat docenten en studenten beter met ICT mogelijkheden om kunnen gaan.’

Werkte de corona-periode als katalysator voor een brede steun voor nieuwe leermiddelen?

Bernice: ‘Dat is verschillend per vakgebied. In de zorg zag je dat stages gewoon doorgingen en misschien nog wel geïntensiveerd werden. Daar zag je dat technologie veel meer werd ingezet om het onderwijs zelf vorm te geven; bijvoorbeeld door lessen op te nemen en werken met Teams. De corona-periode heeft veel ogen geopend en organisatorische barrières weggenomen. Men is nu veel ontvankelijker voor nieuwe technologie in het onderwijs.

Er ligt hier een poster (zie link onderaan) genaamd ‘Onderzoekswerkplaats ICT Room For Care’. Kunnen jullie deze toelichten?

Marian: ‘Hij hangt bij ons in de gang, zodat we mensen kunnen laten zien waar we mee bezig zijn en waar we ons in het proces verbinden. We willen hiermee in één blijk het belang aantonen van simulatie onderwijs: studenten leren door dingen te doen, dingen te ervaren. De meeste van onze studenten willen wat ze leren graag ook zoveel mogelijk in de praktijk brengen. We hebben met Landstede MBO gekeken naar wat we in huis hebben en wat we nodig hebben om op een professionele manier digitaal simulatieonderwijs vorm te geven. We gaan met deze groep nu deze innovatiecyclus van vier jaar meerdere keren doorlopen om daar weer van te leren: wat betekent het om hiermee aan de slag te gaan? Waar moeten we op bijstellen?’

Bernice : ‘Het andere document “Innoverend vermogen” die je voor je ziet, is een onderlegger waar we de komende vier jaar op inzoomen. In de volgende jaren gaan we twee keer per jaar de cyclus door en kunnen we ‘m sneller doorlopen en sneller evolueren en bijstellen -geschikter maken voor studenten en docenten voor de hele organisatie. We willen onderzoekenderwijs niet alleen aantonen wat werkt, maar ook waarom iets werkt. Deze denkwijze geven we mee als handvat voor de teams die meedoen.’ Bijvoorbeeld in het eerste jaar zullen we ons met name richten op het maken van content. Als docent heb je immers content nodig om invulling te geven aan deze nieuwe leertechnologie. Hier stellen we andere vragen: welke content is nodig voor kwalitatief goed onderwijs? Wat past er binnen het curriculum van de opleiding? Wat heb je nodig? Wat kunnen we ontwikkelen? Om na onderzoek het ook bij te stellen en actueel te houden.’

Als je mag dromen, wat staat er over 4 jaar?

Bernice: ‘Veel en mooie content, kwalitatief goede en afwisselende programma’s ondersteund met technologie en veel gemotiveerde studenten en docenten. Docenten die op een nieuwe manier praktijksituaties kunnen overbrengen in de immersive room. Gemotiveerde studenten die klaar zijn om in de praktijk te staan, met voldoende theoretische en praktische bagage én oefening. De sleutel tot goed simulatie onderwijs is de docent en/ of instructeur. Het optimaal kunnen benutten van simulatie onderwijs vraagt specifieke kennis, opvattingen en vaardigheden van de docent en/of instructeur. Om deze andere mindset te stimuleren, willen we de onderzoekswerkplaats zo inrichten dat alle betrokken professionals elkaar kunnen ontmoeten en leren van elkaar.

Marian: ‘We hebben ervaring met het de inzet van nieuwe leertechnologiën. En je ziet in het begin dat mensen er wat huiverig tegenover staan, bang zijn dat ze iets kapot maken of dat ze het verkeerd doen. Het begint met een groepje pioniers, maar langzaam leert men van elkaar. Je moet leren door te doen, experimenteren. Innovatieve techniek vraagt in het begin dat je er creatief mee omgaat. Doet een beroep op je oplossingsgericht vermogen. Ja, een digitaal middel kan een keer uitvallen, maar dat is niet erg. Laat het je niet weerhouden om het de volgende keer weer te gebruiken!’

Download hier de Poster Onderzoekswerkplaats ICT

De onderzoekswerkplaats werd mogelijk gemaakt door Digitaal Bekwaam MBO, een programma dat zich richt op het verhogen van de ict-bekwaamheid bij lesgevend personeel. Lees hier meer over de honorering van de onderzoekwerkplaats van Landstede MBO.