Datadinsdag: data uit het schoolverlatersonderzoek zijn breed inzetbaar

De roc’s in de vier grote steden voerden recent een schoolverlatersonderzoek uit. Doel: inzicht verkrijgen in de arbeidsmarktpositie van de schoolverlaters, al dan niet met diploma. Tijdens de Datadinsdag op 14 mei vanuit ROC van Amsterdam-Flevoland, leren scholen hoe je inzichten haalt uit deze data.

Vaste host is JaapJan Vroom, beleidsadviseur bij MBO Digitaal en mede-aanvoerder van de pilothub Studiedata en AI bij Npuls. Daarnaast schuiven aan: Roel Klaver van ROC van Amsterdam-Flevoland en Leo de Wit van de MBO Raad.

Voortijdig schoolverlaten

Na een korte kennismaking geeft JaapJan het woord aan Roel Klaver. Roel is beleidsadviseur en dataonderzoeker bij ROC van Amsterdam-Flevoland en heeft net als Leo de Wit en Aad van der Werf van het Albeda College meegewerkt aan het schoolverlatersonderzoek. Directe aanleiding voor dit onderzoek was de stijging van het aantal voortijdige schoolverlaters (vsv’ers), zeker in de vier grote steden (G4). Het doel is om meer inzicht te krijgen in de arbeidsmarktpositie van schoolverlaters, met en zonder diploma.

CBS-data verrijkt

Voor dit schoolverlatersonderzoek schakelden Roel, Leo en Aad de hulp in van CINOP. CINOP verrijkte de CBS-data over de periode 2016/2017 tot en met 2020/2021 met data van UWV en DUO. Daarmee is uiteindelijk een schoolverlatersdashboard voor de G4 gemaakt, waarin veel interessante informatie te vinden is. Zo blijkt dat omgevingsfactoren (zoals de buurt, wijk of gemeente waarin een student woont) in de G4 een veel belangrijkere rol spelen bij schoolverlaten dan onderwijsfactoren, zoals leerweg of niveau. Voor mbo-instellingen buiten de G4 geldt dit minder.

Utrecht meest werkende schoolverlaters

Roel toont een grafiek waarin staat hoeveel procent van de schoolverlaters in de G4 één jaar nadien aan het werk is, een uitkering heeft, teruggekeerd is in het onderwijs of in de categorie ‘overig’ valt. De categorie ‘overig’ bestaat uit schoolverlaters die thuis op de bank zitten of bijvoorbeeld voor hun kinderen zorgen en/of mantelzorg verlenen. Uit deze grafiek blijkt dat Utrecht de meeste werkende schoolverlaters heeft en de minste schoolverlaters die in de categorie ‘overig’ vallen of een uitkering hebben.

Gediplomeerd vs ongediplomeerd

Verder blijkt uit het onderzoek dat voortijdige – en gediplomeerde schoolverlaters van ROC van Amsterdam-Flevoland vaker terugkeren in het onderwijs dan schoolverlaters zonder diploma. Ook leidt een hoger onderwijsniveau tot minder schoolverlaters die in de categorie ‘overig’ vallen of een uitkering hebben. Tot slot blijkt uit het onderzoek dat zowel gediplomeerde als ongediplomeerde schoolverlaters steeds vaker werk vinden. Al deze data heeft CINOP in een dashboard gezet dat uit drie tabbladen bestaat: een algemeen overzicht, een tabblad ‘werkenden in detail’ en een tabblad ‘werksector’. Daarbinnen kun je bijvoorbeeld inzoomen op opleiding, leerweg, locatie, werksector of contractvorm. Zo kun je dus zien dat schoolverlaters zonder diploma gemiddeld minder uur werken en vaker meerdere banen naast elkaar hebben dan schoolverlaters met diploma.

Benchmarken

Het schoolverlatersdashboard van de G4 is alleen toegankelijk voor de eigen instellingen. Er komt nog een algemeen dashboard dat voor iedereen toegankelijk is en elke deelnemende instelling krijgt toegang tot haar eigen data. Zo kan iedere instelling inzicht krijgen in de arbeidsmarktpositie van zijn schoolverlaters. Leo legt uit dat de G4-instellingen in het dashboard ook bij elkaar kunnen kijken en zo hun resultaten kunnen benchmarken. Een van de deelnemers vraagt of de reden voor het schoolverlaten ook is onderzocht. Dat is niet het geval. Het onderzoek richt zich alleen op het traject erna. Een andere deelnemer vraagt hoe ROC van Amsterdam-Flevoland deze data precies gebruikt. Bijvoorbeeld om beleid te maken, zegt Roel, en om de gemeente en de leerplicht meer te betrekken. Ook gebruiken de onderwijsteams deze data voor hun verantwoording en teamplannen.

Breder inzetten

Scholen kunnen de data ook breder inzetten, vertelt Leo. Bijvoorbeeld voor loopbaanontwikkeling, het kwaliteitsplan, het jaarverslag en de mbo-agenda. Maar ook in het kader van de zorgplicht voor schoolverlaters die in 2025 ingaat en voor de lobby die ervoor moet zorgen dat de aanpak van vsv niet alleen bij de scholen ligt. Een van de deelnemers merkt op dat het goed is om te weten dat de data zo breed inzetbaar zijn en intern gelabeld worden aangeleverd. Dan is het de investering van het onderzoek volgens hem wel waard. Roel beaamt dat en geeft aan dat er veel mogelijk is met de data. Zo wil ROC van Amsterdam-Flevoland verder onderzoek doen naar de doorstroom naar het hbo en die gegevens vervolgens ook gebruiken voor de kwaliteitsagenda.

Conclusies

De arbeidsmarktpositie van schoolverlaters hangt vooral af van hun lokale omgeving en sociaaleconomische status. Het is dus heel belangrijk om lokale partners, zoals de gemeente en de leerplicht, te betrekken bij het verbeteren van de arbeidsmarktpositie van schoolverlaters. Daarbij verdienen vooral de groep ‘overig’ en ‘vsv’ers die niet meer terugkeren naar school’, extra aandacht.

Vervolg

De G4 gaan door met het schoolverlatersonderzoek. Ook andere scholen en regio’s, zoals Pact Brabant, zijn inmiddels met het onderzoek gestart. JaapJan is benieuwd wat de deelnemers ervan vinden. Zo stelt iemand dat deze data meer zeggen dan de algemene CBS-data, omdat ze over de eigen instelling gaan. Een ander vindt deze data nuttig, bijvoorbeeld voor het schrijven van een nieuw vsv-plan of in het kader van de zorgplicht na diplomering. Leo stelt dat elke school mee kan doen en dat je vervolgens per regio kunt afspreken om de data met elkaar te delen, zoals de G4 doen. De kosten worden daardoor in verhouding lager.

JaapJan sluit de Datadinsdag af met info over de verschillende visietrajecten binnen de pilothub Studiedata en AI van Npuls. Binnenkort start het visietraject Curriculum en Arbeidsmarkt en daarvoor zoekt hij nog mensen uit het mbo die hieraan willen bijdragen. Interesse? Stuur een mail naar JaapJan Vroom.

Interesse om mee te doen aan het schoolverlatersonderzoek? Neem contact op met Ronald Ferket van CINOP via rferket@cinop.nl.

Datadinsdag

Elke tweede dinsdag van de maand is JaapJan Vroom te gast bij een mbo-school om vanaf daar samen met de school een anderhalf uur durende (online)meeting te verzorgen. Heb je een mooi initiatief of vraag over data-ondersteund onderwijs of wil je een Datadinsdag verzorgen vanuit jouw school? Kijk voor meer informatie op onze Datadinsdag-pagina. De eerstvolgende Datadinsdag is op 11 juni 2024 van 10.30 tot 12.00 uur bij het Albeda College in Rotterdam en gaat over Datagedreven inzicht in instroom (Datacoalitie DGO) en het Albeda programma DataWijs. Meld je snel aan!