Student met lang donker haar in de klas met smartphone in haar handen, laptop voor haar neus en VR bril op haar hoofd

4 september 2024

Wel/geen masteropleiding digitale didactiek? Professionaliseringsbehoefte docenten varieert

Docenten in het mbo hebben duidelijk behoefte aan professionalisering op het gebied van digitale didactiek en digitaal veilig onderwijs. Een mogelijke oplossing is het aanbieden van een nieuwe masteropleiding. Maar over de effectiviteit van zo’n master wordt getwijfeld. Dit blijkt uit recent behoefteonderzoek van programma Digitaal Bekwaam (MBO Digitaal).

Het onderzoek laat zien dat er een duidelijke behoefte is aan verdere ontwikkeling, maar dat deze sterk varieert. Sommige docenten willen hun basisvaardigheden versterken, terwijl anderen, de zogeheten ‘koplopers’ zich willen verdiepen in meer geavanceerde kennis en innovatieve trends, zoals Virtual Reality of AI en theoretische onderbouwingen binnen het thema veranderkunde.

Nieuwe inzichten

Het onderzoek geeft dus nieuwe inzichten, maar roept ook twijfels op over een mogelijke oplossing voor deze uiteenlopende behoeften, zoals een nieuwe masteropleiding. Voor docenten is op dit moment het onderscheid tussen digitale en algemene didactiek onvoldoende duidelijk. Ook de snelheid van technologische ontwikkelingen en of bestaande masters niet al in de behoefte aan kennis over veranderkunde voorzien, spelen een rol. Hierdoor lijkt een nieuwe master wellicht niet de meest effectieve manier om alle docenten te ondersteunen in hun professionele groei.

Geen one-size-fits-all oplossing

Het idee om een masteropleiding te overwegen kwam voort uit de behoefte om docenten een diepgaande en gestructureerde manier van professionalisering te bieden, vertelt Myrthe Simons, beleidsadviseur Digitaal Bekwaam. “We hadden een diversiteit aan behoeften verwacht, maar de snelheid waarmee technologische ontwikkelingen de professionele eisen veranderen, maakt dit vraagstuk nog complexer. Het onderzoek bevestigt dat er behoefte is aan professionalisering, maar het benadrukt ook dat er geen one-size-fits-all oplossing is. De respons heeft ons aan het denken gezet over hoe we flexibelere en meer op maat gemaakte professionaliseringstrajecten kunnen ontwikkelen.”

Professionaliseringsbehoefte

Het onderzoek werd uitgevoerd door Regioplan in opdracht van het programma Digitaal Bekwaam om de professionaliseringsbehoefte op het gebied van digitale didactiek en digitaal veilig onderwijs binnen het mbo in kaart te brengen. Het onderzoek werd uitgevoerd onder 157 docenten via een vragenlijst, daarnaast vonden verkennende interviews plaats met hr-professionals en I-coaches. Ook zijn focusgroepen georganiseerd met docenten en I-coaches en aparte gesprekken gevoerd met alumni van de MLI (Master Leren en Innoveren). Het onderzoek biedt een kwalitatief beeld van de ontwikkelbehoeften, meningen en ervaringen binnen het mbo.

Aanbevelingen

Aan de hand van de opgehaalde informatie uit vragenlijsten en focusgroepen, formuleerde Regioplan enkele aanbevelingen voor programma Digitaal Bekwaam:

Samenwerking met lerarenopleidingen: Versterk de integratie van digitale vaardigheden in het curriculum van eerste- en tweedegraads lerarenopleidingen en PDG-trajecten, zodat toekomstige docenten vanaf het begin digitaal vaardiger zijn.
Bijscholing voor huidige docenten: Onderzoek de mogelijkheden voor bijscholing van huidige docenten, waarbij de Monitor Leren en Lesgeven met ict als basis kan dienen.
Laagdrempelige professionalisering: Stimuleer informele en inspirerende activiteiten die bijdragen aan de professionele ontwikkeling van docenten.
Module voor specialisatie: Verken de mogelijkheid om een losse of aanvullende module te ontwikkelen voor docenten die zich willen specialiseren in digitale didactiek en digitaal veilig onderwijs.

Op basis van deze aanbevelingen werkt MBO Digitaal aan verschillende scenario’s om de professionaliseringsbehoefte beter te adresseren.