Hoe Curio werkt aan dataondersteund professionaliseren

Hoe kun je digitale bekwaamheid bij docenten ‘aanjagen’ en wat is hierin de rol voor de monitor Leren en Lesgeven met ICT van het iXperium? Bij Curio heeft het instrument een centrale rol in de borging van het beleid. ‘De monitor helpt om ons trainingsaanbod te ijken’. 

Aan het woord zijn Mijke van As, onderwijskundig ontwerper en collega Mariska Dijke, onderwijskundige. Ze werken in het team Leren en Leerlandschap dat uitvoering geeft aan de ambities en het beleid rond blended leren en digitale didactiek bij Curio. De school neemt sinds 2023 actief deel aan de monitor. Vanuit de gedachte dat digitale bekwaamheid integraal onderdeel is van het docent-gereedschap. Ook was er een groeiende behoefte aan een ‘panorama’ op digitale bekwaamheid bij medewerkers. Lokale initiatieven binnen Curio bleken bij uitkomst te geïsoleerd voor een solide benchmark. Die mogelijkheid tot in- en uitzoomen van team- tot landelijk niveau gaf uiteindelijk de doorslag om mee te doen met de Monitor Leren en Lesgeven. Het instrument past ook goed in het blended leren ecosysteem bij Curio vertelt Mijke: ‘we hebben strategische keuzes gemaakt voor flexibel en blended onderwijs, dan moeten we dus sturen op didactische vaardigheden die daarvoor nodig zijn. De monitor fungeert als kompas’. 

Enthousiaste beginners 

Met een eerste afname van de monitor in 2023 zien Mariska en Mijke zichzelf als beginnelingen, maar ook enthousiastelingen. Althans, tot op zekere hoogte. Mariska: ‘Ik ben enthousiast over hoe gedegen het instrument is. Het ontwerpniveau is niet iets dat wij zelf snel in eigen beheer hadden kunnen uitzetten met de ROC Spiegel. Ik vond ook de ondersteuning erg prettig, zowel vanuit iXperium en MBO Digitaal. Daardoor kunnen we echt de diepte in met de data. Wat we nog spannend vinden is de omvang van de lijst en de formulering van de vragen, die ruimte laat voor interpretatie. Het is helaas nog te vroeg om te zeggen wat het ons gaat brengen. Daar kunnen we slechts de eerste contouren van schetsen’. Mijke vult aan: ‘we zijn ook blij met de weergave van de data. Daarin worden we echt als organisatie ontzorgd door het iXperium. Er is een duidelijke rapportage waar je verschillende analyses uit kunt halen op verschillende niveaus. Dit maakt dat je als grote organisatie kunt inzoomen op teamniveau en uit kunt zoomen op organisatieniveau. Dat werkt heel prettig.’ 

Lastige formulering 

Dat het best moeilijk is om medewerkers te enthousiasmeren voor een lange vragenlijst ondervonden Mariska en Mijke aan levenden lijve. Een ludieke actie waarbij iedere 25e inzending een dinerbon ontving bood uitkomst. ‘Of was het iedere 10e?’ Het gaf de monitor in ieder geval de kickstart die nodig was om in een flow te komen. Al hoopt Mariska dat dinerbonnen in de toekomst niet langer nodig zijn: ‘Dan helpt het als de vragenlijst meer toegespitst is. Wat we veel zagen is dat veel mensen halverwege stopten en dat de vragen niet altijd eenduidig begrepen werden. Verkeerde interpretatie ligt op de loer. Zeker wanneer het onderwerp op de school zelden aan bod komt, zoals gamificatie bij Curio. 
Bij sectoren waar veel betrokkenheid is bij dit onderwerp zien we dat de respons hoger is omdat het meer leeft. Bij sectoren waar het belang minder zichtbaar is geven docenten sneller aan dat het veel is. Je doet het niet even in een kwartiertje.’ Nog een leermoment is het moment van de uitzet, want in een drukke week kan de respons zomaar een stuk lager zijn dan in een rustige week.  

Contouren 

Dat de monitor landelijk wordt afgenomen helpt om als school context te krijgen. ‘De factsheet die je als deelnemende organisatie kunt downloaden is heel prettig. Daarin kunnen wij Curio afzetten tegen soortgelijke organisaties in het onderwijs. Je krijgt het algemene beeld lesgeven met ICT, ICT-geletterdheid onder docenten op sector en teamniveau en professionalisering in één opslag. Het schetst contouren die je kunt afzetten tegen wat mensen aangeven op te willen professionaliseren.’ Wat bij Curio opvalt, is dat het gebruik van data om leren in kaart te brengen wat lager scoort dan de benchmark, maar dat daar ook bereidheid zit om te professionaliseren. Het is voor Curio een belangrijke stap in het definiëren van een top drie in professionalseringsgebieden: gebruik van ICT voor differentiatie, ontwerp van blended leren en activerend leren met ICT. Dat vraagt om verankering van digitale bekwaamheid in onboarding en in andere delen van de hr-cyclus, zoals promotie en vervasting. 

voorbeeldrapportage monitor Leren & Lesgeven met ICT bij Curio

Faciliteren van leren 

In het nieuwe beleid en plan van aanpak blended leren 2024-2027 is vastgelegd dat Curio het leren faciliteert. Het opleidings- en trainingsaanbod wordt daarbij afgestemd op de bovengenoemde top drie die van professionaliseringsbehoeften. De vrijblijvendheid hangt van de situatie af. Zo is bij het bestaande personeelsbestand digitale bekwaamheid verankerd in de persoonlijke gesprekscyclus tussen medewerker en leidinggevende. Ook vragen medewerkers steeds vaker zelf om maatwerk, omdat ze bijvoorbeeld een kennishiaat zien in het team. De komende beleidsperiode wordt het lesprogramma digitale didactiek verder gerealiseerd. 

Digicoaches 

Het zou allemaal niet mogelijk zijn zonder digicoaches. ‘Digicoaches zijn je eerste hulp op loofafstand’, licht Mijke toe. ‘Daar faciliteren we een stukje informeel mee. Je ziet dat het informele leren heel snel gaat. Een digicoach is dus een rol die nadrukkelijk is gepositioneerd op de locatie. Ze zitten dicht op de docent en vormen zo een belangrijke schakel in het verspreiden van digitale bekwaamheid in de organisatie. Dat succes heeft een keerzijde, want je loopt tegen capaciteitsprobleem aan. Hoeveel mensen heb je beschikbaar om die hulp op loofafstand te garanderen? Ze hebben nu twee uur per week voor hun rol. In de komende vier jaar willen we de helft van de coaches laten doorgroeien naar digicoach+, die gaan dan vier uur per week krijgen. Waar die coaches sterk verankerd zijn zie je dat ze collega’s meenemen in bekwaamheid.’ 

In 2027 heel Curio bekwaam? 

‘Wat versta je onder digitale bekwaamheid?’, geeft Mariska terug. ‘We spreken vaker over digitale didactiek dan over onderliggende digitale bekwaamheid. Dat laatste gaat over communiceren en samenwerken op digitale wijze, waarvoor alle medewerkers worden getraind in het gebruik van Office 365. We proberen het besef te doen leven dat gezamenlijkheid van het blended leren ecosysteem van iedereen iets vraagt.’ 

Een organisatie laten meebewegen organiseer je verticaal en horizontaal. Mariska en Mijke bespreken de resultaten uit de monitor daarom met directeuren en managers van de verschillende sectoren in een fysieke werksessie: ‘We kijken naar de trends en vraag binnen de sector en onderwijseenheden. Hoe kunnen ze aan de slag met de trainingen? Hoe maken ze het aanbod zichtbaar? We zien de sectoren echt in beweging komen en dat die digitale bekwaamheid op gang komt. Alles is met elkaar verbonden om mensen op het juiste niveau te krijgen. Door in te zetten op de teams moet iedereen zijn verantwoordelijkheid pakken.’ Schuilen achter je collega is er dus niet langer bij, aldus Mijke. 

Ook gebruik maken van de monitor Leren en lesgeven met ict? Of een herhaalde afname inplannen. Tot en met 2027 wordt het onderzoeksinstrument kosteloos aangeboden vanuit het programma Digitaal Bekwaam.