Creatief met data: potentiële powertool bij onderwijsverbetering
Hoe kan data bijdragen aan het verbeteren van de onderwijskwaliteit? Data is overal, ook in scholen, het is een uitdaging om deze gegevens op een effectieve manier in te zetten bij onderwijsvraagstukken. In een serie van drie artikelen én een podcast nemen we je mee in de wereld van onderwijsdata(teammethodiek). In deel 1 buigen we ons over de definitie van ‘data’, een term die overal rondzingt en erg tot de verbeelding spreekt- en even zozeer lastig te concretiseren is.
Tekst: Nick Wildschut
In beginsel is data Latijn voor ‘gegevens’. Met deze vertaling is de definitie echter niet af, want data heeft meer kenmerkende elementen: data is contextloos, het is nog niet gekwalificeerd. Hierin verschilt data met informatie, waarin betekenis verscholen ligt. Gestructureerde data verwordt derhalve tot een representatie van feiten of concepten (informatie), maar is dat niet autonoom.
En daar wringt voor velen de schoen. Want dat je iets met al die data zou moeten is een besef dat bij iedereen leeft, maar wat dan? Er is zoveel data in het onderwijs, zoveel van die context-loze-gegevens, hoe vertaal je die naar bruikbare informatie, kennis, inzichten en in het verlengde daarvan: goed beleid?
Definitie datateammethodiek
Het antwoord op die vraag is legio, maar de gemene deler is dat je begint vanuit de praktijk. Data is ondersteunend, niet leidend. Eerst is er de hypothese, pas dan komt data in het vizier. Even belangrijk als de data zelf, is de methode waarmee de data verwordt tot inzicht. Een beproefde methode in het onderwijs is de datateammethodiek, die ook een definitie behoeft. Kortgezegd laat de methode teams van docenten en schoolleiding lerende wijs werken met beschikbare data op hun school aan het oplossen van concrete vraagstukken. Dit kan in alle sectoren van het onderwijs: primair onderwijs (po), voortgezet onderwijs (vo) en beroepsonderwijs (mbo/hbo).
De methode is sinds 2009 ontwikkeld en onderzocht aan de Universiteit Twente. Dr. Kim Schildkamp (projectleider en oprichter project Datateams) geeft in de volgende video een verdere toelichting op de datateammethode:
Formuleren van de juiste vraag
Onderwijsinnovator JaapJan Vroom, senior beleidsadviseur bij MBO Digitaal en aanvoerder van de Npuls Pilothub Studiedata en AI (onder)steunt de visie van Kim Schildkamp. Zij vindt in hem een bondgenoot in het implementeren van de methodiek in het middelbaar beroepsonderwijs:
‘Data is geen trucje of modewoord, data is iets wat iedere school in huis heeft. Dat gaat vanzelf bij het registreren van studenten, cijfers, financiën, enzovoort. Het is zonde als deze data niet worden ingezet voor goed beleid. Data gebruiken om antwoorden op beleids- en onderwijsvragen te krijgen is een ambitie voor de toekomst. Het begint bij het formuleren van de juiste vraag: als je weet welke vragen je moet stellen én wat je wilt weten kan al dan niet al beschikbare data je helpen antwoorden en kennis te vormen. De datateammethode is één van die gereedschappen om die vragen te stellen en kennis op te doen over hoe bijvoorbeeld onderwijs en beleid kunnen verbeteren.’
Deze artikelreeks is uitgevoerd door het programma Doorpakken op Digitalisering en haakt in op de activiteiten van de Pilothub Sudiedata & AI van Npuls. In het volgende artikel in deze serie kijken we naar een praktijkvoorbeeld van de datateammethodiek in het mbo en laten we betrokkenen aan het woord.