Handreiking onderwijslogistiek: ‘Een eerste stap op weg naar flexibel onderwijs’

Waarom heeft flexibel en modulair onderwijs de toekomst? Wat is het belang van onderwijs-logistiek? En wat is het nut van de handreiking Onderwijslogistiek? We vroegen het aan Jaco van der Meer, Marcel van Oorschot en Johan Vos. Alle drie werkten ze mee aan de handreiking en zijn ze lid van het Netwerk Onderwijslogistiek.

Jaco is teamleider plannen & roosteren bij mboRijnland.
Marcel is innovatiemanager bij Zadkine.
Johan is teammanager onderwijslogistiek & verzuim bij Aventus.

Wat doen jullie nu al op het gebied van flexibilisering en modularisering (F&M)?
Johan: “Onze studenten kunnen vertraagd door de opleiding lopen, om wat voor reden dan ook. Daarnaast kunnen studenten tot op zekere hoogte al hun eigen studieprogramma kiezen.” Marcel vertelt dat gemeente Rotterdam voor elke inwoner een scholingsbudget beschikbaar heeft gesteld en dat Zadkine deze opleidingen verzorgt, samen met Albeda. “Ook werken we samen met Albeda en Hogeschool Rotterdam aan de doorstroom en informatie uitwisseling.” Jaco: “Bij mboRijnland zijn we onder andere bezig het onderwijsprogramma in modules op te knippen en zo dus flexibeler te maken. Maar ik denk dat elke onderwijsinstelling al wel wat met F&M doet, want er zijn altijd studenten die willen vertragen of versnellen. En ook in de werkvormen zit vaak al best wat flexibiliteit, bijvoorbeeld om in je eigen tempo te leren.”

Waarom is onderwijslogistiek belangrijk?
“Als je flexibel onderwijs wilt aanbieden, heb je ook een flexibele onderwijslogistiek nodig. Zo simpel is het”, legt Marcel uit. “Studenten van nu zijn heel anders dan studenten van tien jaar geleden. Ze zijn bijvoorbeeld gewend om meerdere dingen tegelijk te doen. Als we als mbo niet meegaan in die veranderingen, verliezen we de connectie met de student.” Jaco vult aan: “Ja, precies. De vraag naar flexibilisering en modularisering stijgt enorm. Denk aan een leven lang ontwikkelen, de derde leerweg en het STAP-budget. Maar al die studenten komen niet voor een heel diploma, maar voor een klein stukje van een opleiding. Ze willen zelf kiezen wat, waar en hoe ze leren. Dat vraagt om wendbaarheid van de onderwijsinstelling en om een goede onderwijslogistiek.”

Wat is het nut van de handreiking Onderwijslogistiek?
“De handreiking helpt onderwijsinstellingen om het gesprek over F&M te voeren en er echt mee aan de slag te gaan”, zegt Jaco. Johan vult aan: “Het biedt scholen een handvat. Door de structuur van het document, doorloop je als school het proces in de goede volgorde. Dat begint bij een visie op F&M en eindigt bij een concreet plan van aanpak.” “Aan flexibel onderwijs hangt wel een prijskaartje’, gaat Marcel verder. “Dus we moeten daarnaast goed kijken naar de betaalbaarheid, organiseerbaarheid en doceerbaarheid. Aspecten die ook in de handreiking aan bod komen.”

Wat is de volgende stap?
“De transitie naar flexibel en modulair onderwijs is een flinke uitdaging. Als mbo staan we voor een grote reset van onze processen en daar is lef voor nodig”, legt Johan uit. “Deze handreiking is een eerste stap op weg naar flexibel onderwijs.” Jaco: “Het zou toch mooi zijn als studenten straks kunnen zeggen: ik doe een deel van m’n opleiding binnen deze instelling en een ander deel bij een andere instelling.” Marcel: “En dat ze dan via microcredentials precies kunnen laten zien welke kennis en vaardigheden ze hebben opgedaan. Bijvoorbeeld de vaardigheid ‘bloedafname’ voor de opleiding verpleegkunde. Op een gegeven moment hebben ze dan voldoende microcredentials gehaald voor de kwalificatie verpleegkundige niveau 1.”

Waar zijn jullie het meest trots op?
Marcel: “Ik vind het heel mooi dat de handreiking het resultaat is van een samenwerking tussen verschillende roc’s en dat het dus een breed gedragen document is.” “Ja, en dat we alle elementen bij elkaar hebben gebracht en dus niet alleen de technologische oplossingen beschrijven”, zegt Jaco. “Ik ben het helemaal eens met mijn collega’s. De handreiking is bovendien een goede weergave van wat er speelt in het mbo”, besluit Johan.

Handreiking Onderwijslogistiek
Het themateam Onderwijslogistiek (Doorpakken op Digitalisering) werkte met Jaco, Marcel, Johan en vele anderen samen aan de handreiking. Het document gaat in op vragen als: Wat betekent flexibilisering van het onderwijs? Wat is de rol van de scenario’s hierin en met welke ambitie en principes moet je rekening houden? En ook: Wat is de impact van onderwijslogistiek op de (post)initiële student? Wat betekent nu eigenlijk persoonlijk, flexibel, modulair en wendbaar onderwijs? Met de handreiking doorloop je het proces van richten, inrichten en verrichten vanuit een integraal perspectief. Ook zijn in de publicatie succesfactoren opgenomen die je kunnen helpen de condities binnen je school op orde te krijgen.

Aan de slag met flexibilisering op jouw school? Lees dan de handreiking onderwijslogistiek.