Blog #1: Imane Oulali: ‘Dit moet anders, dit kán anders en dit doen we samen!’

In deze allereerste blog van MBO Digitaal, bijt Imane Oulali het spits af. Ze neemt ons mee in de wereld van Edu-V en digitale soevereiniteit naar aanleiding van haar bezoek aan de Edu-V partnerconferentie op 14 januari 2025.

Hedy van der Ende, programmamanager Edu-V, opent de conferentie met de toekomstvisie van Edu-V en staat stil bij de behaalde mijlpalen waar programmateam en partners afgelopen jaren keihard aan werkten. De volgende mijlpaal is de daadwerkelijke oprichting van de stichting Edu-V die zich o.a. gaat bezighouden op de doorontwikkeling van afspraken over het gebruik van standaarden op leer- en onderwijsmiddelen in het po, vo, so en mbo. Chapeau voor al het harde werk, maar we zijn er nog niet. Het potentieel is nog lang niet ontsloten. Tenminste, als ik onze mbo-student en vicevoorzitter van de studentenraad, Hyero Balkaran van MBO Utrecht, mag geloven.

‘Er is nog veel meer te halen uit digitale leermaterialen en het werken ermee voor de studenten’

Tijdens het panelgesprek met student Hyero en verschillende vo-leerlingen reageren ze op drie stellingen over gepersonaliseerd leren, gamification in het onderwijs en het belang van data liever lokaal opslaan, dan globaal. Hoe Hyero omgaat met digitale leer- en onderwijsmiddelen op zijn school? “In onze instelling zijn de boeken gedigitaliseerd, maar er is nog veel meer te halen uit digitale leermaterialen en het werken ermee voor de studenten.”

Digitale soevereiniteit

In de keynote na het panelgesprek van prof. Dr. José van Dijck bekruipt mij en ook zichtbaar bij mijn buurman – docent Nederlands op een middelbare school – en de tjokvolle zaal, een gevoel van ongemak en onmacht. De drie trends die Van Dijck schetst, maken ons pijnlijk duidelijk: hoe hebben we dit  zomaar kunnen laten gebeuren zonder innovatieve tegenstand te bieden, in deze prachtige sector die onze kinderen en jongeren opleidt?

Drie trends die de roep om digitale soevereiniteit in het onderwijs versterken:

• Dat we in het onderwijs steeds afhankelijker zijn geworden van mondiale digitale infrastructuur (big tech).
• Dat Nederlandse en Europese publieke waarden onvoldoende zijn verankerd in de mondiale digitale infrastructuur.
• Dat het Nederlands onderwijs snakt naar transparante waarden in gedeelde digitale infrastructuur (niet alleen publiek, maar juist ook samen met privaat en met civil society zoals partners in het sociaal domein).

Zoeken naar alternatieven

Mensen die me langer kennen, weten dat ik geen doemdenker ben, maar een rasoptimist in hart en nieren. Ik roep dus iedereen in het onderwijs op om niet bij de pakken neer te gaan zitten, open te staan en proactief op zoek te gaan naar alternatieven. Alternatieven die publieke waarden als privacy, accuraatheid, transparantie, veiligheid, interoperabiliteit, gelijkheid, inclusiviteit, autonomie, verantwoording, democratische controle en duurzaamheid hoog in het vaandel hebben. We kunnen niet ‘hooked’ blijven aan bedrijven, platformen en digitale structuren die scholen in een ‘vendor lock-in’ greep houden met diensten, algoritmen en weinig transparantie over de data van onze kinderen. Dit moet anders, dit kán anders en dit doen we samen!

Ergens beginnen

Met Edu-V kan je als school op het gebied van veilige gegevensuitwisseling een start maken door je te oriënteren op het gebruik van dit keurmerk voor je inkoop van onderwijs- en leermiddelen. Check of de leverancier, uitgever en distributeur met wie je zaken wilt doen, het Edu-V keurmerk heeft. Zo weet je dat je op het gebied van onderwijs- en leermiddelen verantwoord, veilig en toekomstbestendig bezig bent. Het is maar een klein gedeelte van je bedrijfsvoering en je onderwijs, maar je moet toch ergens beginnen!

‘Juíst in deze roerige tijden zou je het keurmerk van Edu-V in moeten zetten’

Dus: begin als school met datgene waar je invloed op hebt en werk samen met partijen die voldoen aan een aantal belangrijke eisen voor informatiebeveiliging en privacy. Juist in deze roerige tijden zou het vanzelfsprekend moeten zijn om het keurmerk van Edu-V in te zetten voor veilig onderwijs- en leermateriaal. Een no-brainer, toch?

Imane Oulali coördineert en analyseert complexe vraagstukken, projecten en programma’s op het gebied van digitale transformatie, waaronder Edu-V, Edu-K en de Nederlandse AI Coalitie. Daarnaast is Imane liaison van Edu-V en strategisch beleidsadviseur Onderwijsinnovatie & Digitalisering MBO Digitaal. Ze adviseert bestuurders binnen het bestuur van de MBO Raad op het gebied van onderwijsinnovatievraagstukken en behartigt de strategische belangen van de sector op dit gebied.