Mbo-leraar van het Jaar Dimitri van Dillen over XR: ‘Innoveren is proberen’

Volgens Dimitri van Dillen, Retail-docent, sector ambassadeur en themacoördinator Educatieve Technologie op het ROC van Twente, kan XR bij uitstek zijn waarde in het mbo bewijzen. Als warme pleitbezorger van blended learning is de Leraar van het Jaar 2022 dan ook blij met de vooralsnog voorzichtige opmars van innovatieve lessen in ‘zijn’ onderwijssector. “Hoe help ik de student verder? Dát is je vertrekpunt. Technologie is slechts een instrument.”

Tekst: Nick Wildschut

Het is ‘De maand van XR’: wat is de stand van XR-zaken in het onderwijs?

“Het onderwijs wordt steeds mooier, maar we zijn er nog niet. Als mbo zouden we de meest innoverende en vooruitstrevende sector moeten zijn om onze studenten optimaal voor te bereiden op de toekomst. De werkelijkheid is anders. Kijk je naar het gemiddelde klaslokaal, dan blijft innovatie vaak ‘steken’ bij een digibord. Voordragen uit een boek is nog steeds de dominante lesmethode. Gelukkig groeit het aantal mooie lesmethoden met adaptieve leermiddelen, zoals rekenmodules die zich aanpassen aan het niveau van de studenten. Deze ontwikkeling zie je ook bij XR, alleen zijn we nog niet op het punt waar XR breed geïntegreerd wordt.”

Zie je in die ontwikkeling grote verschillen tussen bepaalde vakken en opleidingen?

“Die verschillen zijn er zeker. Bij zorgtechnologie, waar ook een Practoraat op zit, durven ze veel nieuwe dingen uit te proberen. Maar op andere afdelingen wordt nagenoeg niets met technologie gedaan. Hier lieten ze tijdens de pandemie zelfs Teams links liggen. Kortom: de verschillen zijn groot. Bij ROC van Twente proberen we met EduLab een centraal punt te organiseren waar docenten hun vragen over technologie en onderwijs kunnen stellen en zo meteen werken aan ‘een stukje professionalisering’. Toch blijft intrinsieke motivatie bij docenten om studenten op te leiden voor de toekomst het belangrijkste ingrediënt voor innovatie. Hoe help ik de student verder? Dát is je vertrekpunt. Technologie is slechts een instrument.”

Heb je een concreet voorbeeld van een XR-toepassing in het onderwijs bij ROC van Twente?

“Mijn eigen lessen Retail. We hebben een fysieke winkel in onze school in Hengelo en dat werkt super goed. Ik draaf bijvoorbeeld op als boze klant en daar leren studenten heel veel van. Helaas is er te weinig tijd om iedere student aan bod te laten komen. Ook kunnen we niet continu acteurs inhuren als ‘klant’. Daarom hebben we een VR-experience – een virtuele winkel- ontwikkeld die studenten thuis of op hun mobiel kunnen volgen en waar ze net zo goed kunnen oefenen met klantrelaties. Misschien zelfs beter, want met de VR-module kun je direct de uitwerking van je gedrag op de klant evalueren en het scenario desgewenst overdoen. Door VR kunnen studenten zo vaak oefenen als nodig is, waarmee ze heel gericht werken aan vaardigheden.”

De school was dus bereid om te investeren in deze Retail-module?

“Als thema-coördinator educatieve technologie zit ik in de luxepositie dat ik dit soort ideeën aan het bestuur kan voorleggen. Ik vertelde dat het om een grote investering ging, waarop de directeur zei: ‘Als het werkt, dan moeten we het gewoon doen.’ Ik wist alleen niet zeker of het zou werken, want het was niet eerder gedaan. Maar ik kreeg het volledige vertrouwen en dat heeft zich terugbetaald, zeker tijdens de pandemie. Dankzij de module konden we gewoon door met ‘praktijk’ opleiden en examineren.

Alleen daarom al moeten we in het beroepsonderwijs veel meer met elkaar delen. Alle Retail-studenten in Nederland hebben hier veel aan. Doet een andere school hetzelfde voor bijvoorbeeld de bouw of logistiek, dan zul je zien dat de ontwikkeling van XR in het onderwijs opeens een hoge vlucht neemt.”

Loopt de adoptiesnelheid van studenten en docenten bij nieuwe XR-technologieën synchroon?

“Dat verschilt, zowel bij docenten al studenten. Wil je docenten meenemen in verandering, dan zit daar een heel traject aan vast. We hebben een XR-werkgroep educatieve technologie -met afgevaardigden uit alle teams- waarmee we op zoek gaan naar nieuwe tools. Zijn we ergens enthousiast over, dan koppelen we dit terug aan de teams en vragen we docenten om te testen. Sommigen lopen daarin voorop, terwijl anderen liever afwachten of iets werkt en pas dan de stap zetten. Ook studenten pakken het verschillend op. Bezitters van een goede laptop zijn meestal vaardiger. Alle studenten kunnen Snapchats en TikToks maken, wat niet zegt dat ze allemaal digitaal vaardig zijn. Desondanks zijn studenten enthousiast over XR. Dat enthousiasme moeten we vasthouden. De kunst is om de inzet van XR te doseren. Soms willen studenten ‘gewoon’ klassikaal les. Blended learning dus, niet of-of.”

Nog even over die laptop: kansen(on)gelijkheid speelt een rol bij XR-vaardigheid?

“Tot op zeker hoogte. Niet alle studenten kunnen een goede laptop betalen. Aan ons als docenten de taak om te kijken hoe we iedereen toch bij alle ontwikkelingen kunnen betrekken, in woord én in middelen. Onze studenten krijgen bijvoorbeeld goede laptops in bruikleen als ze die niet zelf kunnen betalen. XR in de vorm van Augmented reality (AR) is gelukkig vaak downloadbaar op mobiele telefoons, wat het een toegankelijke technologie maakt.”

Hoe meetbaar zijn de resultaten met XR-modules?

“De door ons ontwikkelde app hebben we expres niet meetbaar gemaakt, omdat we willen dat studenten vrij zijn om ermee te spelen en te stoeien. De resultaten zien we terug in de examens. Veel andere aanbieders van XR-modules kiezen ervoor om de resultaten wel met de docenten te delen.”

Welke onderdelen van het ‘containerbegrip’ XR hebben echt toekomst in het onderwijs?

“Ik zie veel mooie XR-ontwikkelingen, bijvoorbeeld bij bouwtekenen. Op onze school hebben ze een Microsoft HoloLens waarmee leerlingen door het gebouw kunnen lopen en 3D alle leidingen zien die ze zelf hebben getekend. Dat is fantastisch. Of wat te denken van een cv-monteur die live, op afstand op jouw bril ‘tekent’ hoe jij je cv-ketel kunt repareren? Die technologie is er al en wordt alleen maar gangbaarder.’

Heb je tips voor docenten die met XR willen beginnen?

“Innoveren is proberen. De toverwoorden zijn ‘doen en delen’. Soms moet je als docent gewoon beginnen en het niet alleen aan de school over te laten. Zelf heb ik op de website vectAR lessen gemaakt met hulp van Augmented Reality (AR). Studenten keken thuis op hun mobiel naar mij als hologram. Stond ‘ik’ daar in hun kamer les te geven over hoe je een cadeautje inpakt. Heel simpel. Met een collega uit het voortgezet onderwijs heb ik een website gemaakt met al onze modules. Iedereen is welkom om inspiratie op te doen én om eigen innovatieve lessen te delen. We hoeven niet allemaal opnieuw het wiel uit te vinden. Innoveren doen we samen, als sector, en het liefste sector overstijgend!”